15 Μάι ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΔΥΝΑΤΙΣΩ;
Αθάνατο αιώνιο πρόβλημα! Δεν ξέρω πόσες φορές την ημέρα ακούω αυτή την ερώτηση. Αν δεν παραδεχτείς πως σου ‘χει περάσει έστω και μια τόσο δα μικρή φορά από το μυαλό, Σούζυ ψεύδεσαι!
Καταρχάς, να ξεκαθαρίσω το εξής. Αν ανήκεις στην κατηγορία, που όλη την εβδομάδα κάνει δίαιτα, τυπικά – οργανωμένα- τίμια και το Σαββατοκύριακο, έστω- ίσως και μόνο- μία φορά, ξεκοιλιαστείς, που λένε και στο χωριό μου, σε ποτό και φαγητό, ή και ακόμα δοκιμάσεις «να μωρέ πολύ λίγο» απ’όλα τα πιάτα στο ουζέρι/ ταβέρνα/ εστιατόριο που θα πας με το παρεάκι σου, ΔΕΝ σ’ αφορά αυτό το άρθρο. Με το παρδόν, αλλά δε λειτουργεί έτσι το συστηματάκι που λέγεται μεταβολισμός και “κάψιμο” λίπους. Ό,τι χτίζεις την εβδομάδα, το γκρεμίζεις το Σαββατοκύριακο. Ξέρω ξέρω, με βρίζεις και λιγάκι τώρα μέσα σου, αλλά τι να κάνω, εγώ φταίω; Έτσι λειτουργεί το σύστημά μας.
Και για να είμαι πιο συγκεκριμένη, πρέπει να καταλάβεις το εξής: πως όλα είναι θέμα ενεργειακού ισοζυγίου. Το ανθρώπινο σώμα, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις μεταβολικές του λειτουργίες, πχ τη λειτουργία της καρδιάς, του εγκεφάλου, του πεπτικού συστήματος κλπ, καθώς και στις μηχανικές του λειτουργίες, όπως το περπάτημα, χρειάζεται καθημερινά ένα πλήθος θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, μα πάνω από όλα χρειάζεται ενέργεια. Η ενέργεια αυτή, που μεταφράζεται σε θερμίδες, προέρχεται φυσικά από τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τα λίπη που καταναλώνουμε μέσω της τροφής μας. Οπότε, αν ημερησίως όσες θερμίδες προσλαμβάνεις μέσα από τη διατροφή, τόσες ακριβώς καταναλώνεις, διατηρείς ένα σταθερό ενεργειακό ισοζύγιο, άρα και σωματικό βάρος. Όταν οι θερμίδες που προσλαμβάνεις είναι λιγότερες από αυτές που καταναλώνεις, το σωματικό σου βάρος θα μειωθεί.
Βέβαια, δεν είναι και πάντα τόσο απλά τα πράγματα, να τα λέμε κι αυτά. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην απώλεια κιλών είναι η μείωση του βασικού μεταβολισμού. Για κάθε επιπλέον κιλό που χάνεις, ο ρυθμός που το σώμα ξοδεύει τις θερμίδες, δηλαδή ο μεταβολισμός, μειώνεται! Όλο αυτό έχει να κάνει με το ένστικτο επιβίωσης του οργανισμού. Το σώμα σου είναι πολύ πιο έξυπνο απ’ όσο πιθανώς πιστεύεις πως είναι. Αυτός είναι και ο λόγος που σε μια δίαιτα αυστηρά χαμηλής θερμιδικής αξίας, δυσκολεύεσαι να χάσεις κιλά. Κι αυτό γιατί το σώμα και γενικότερα ο οργανισμός έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες που του επιβάλλεις. Αντιλαμβάνεται την απότομη και ακραία αλλαγή και για λόγους επιβίωσης προτιμά να «καίει» λιγότερο, προκειμένου να σε προστατέψει.
Όπως επίσης συμβαίνει και το εξής- αν σταματήσεις για λίγο τη δίαιτα επιστρέφοντας στο παλιό σου διατροφικό μενού, το βάρος σου θα αυξηθεί γρήγορα και απότομα γιατί ο μεταβολισμός σου είναι τόσο χαμηλός, που σχεδόν όλες οι επιπλέον θερμίδες που προσλαμβάνεις, μετατρέπονται και αποθηκεύονται σε λίπος.
Συνειδητοποίησες- στο περίπου- τώρα τι γίνεται; Σου έκανα την καρδιά περιβόλι, αλλά πως αλλιώς θα καταλάβεις πως λειτουργεί το σύστημα; Επίσης τώρα ξέρεις. Οπότε μην κλαίγεσαι πως προσπαθείς και δεν χάνεις! Κάπου, κάτι κάνεις λάθος. Πέρα από κάποια συγκεκριμένα ορμονικά προβλήματα (εμμηνόπαυση, πολυκυστικές ωοθήκες, ινσουλινοαντίσταση, υποθυρεοειδισμός) που ναι, όντως, επιβραδύνουν μεταβολικά τον οργανισμό, κατά τ’ άλλα τρως μάνα μου! Ή δεν είσαι διατροφικά όσο τυπικός θα έπρεπε. Ή έχεις απενοχοποιήσει στο μυαλό σου- ποτέ δεν κατάλαβα γιατί- κάποια τρόφιμα και τη θερμιδική τους αξία. Για παράδειγμα, τα φρούτα είναι μια υγιεινή τροφή, οπότε και «τι; έχει θερμίδες; ένα φρουτάκι;» (το κάνεις κι αυτό, χρησιμοποιείς υποκοριστικά! Δεν είναι φρουτάκι, είναι φρούτο).
Τέλος με τα παραπάνω όμως, γιατί ποτέ δεν μ’ άρεσαν τα λόγια, παρά οι πράξεις. Οπότε, πέρα από την πρώτη κρυολουσία που έφαγες και πρέπει ν’ αποδεχτείς πως, πάνω κάτω, αυτός είναι και έτσι λειτουργεί ο μεταβολισμός σου/ μου/ μας, πάμε να δούμε τι να κάνεις για να τον ενεργοποιήσεις- ξυπνήσεις! Σήκωσε μανίκια- πάρε ανάσα- we can do it!
- Κάνε άσκηση- όσο πιο συχνά μπορείς!
Αύξησε την καθημερινή σου δραστηριότητα, είτε κάνοντας αερόβια, είτε αναερόβια άσκηση με μυϊκή ενδυνάμωση. Η αερόβια άσκηση όπως το τρέξιμο, το γρήγορο περπάτημα, το κολύμπι, θα σε βοηθήσει στην ενεργοποίηση του μεταβολισμού. Η αναερόβια είναι η μορφή άσκησης που θα βελτιώσει τη δύναμη και αντοχή σου και θα «χτίσει» τη μυϊκή σου μάζα- που κι αυτή την θέλουμε. Βέβαια, πάντα όλα αυτά να τα κάνεις υπό την καθοδήγηση του ειδικού, ώστε να επιτύχεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, βάσει των αναγκών σου.
- Ενυδατώσου!
Χρειάζεται περίπου 2 λίτρα παρακαλώ! Και ανάλογα τις καιρικές συνθήκες, η ποσότητα τροποποιείται και σε κατιτίς παραπάνω. Τι; Δεν μπορείς; Δεν κατεβαίνει το άτιμο, ε; Κι εγώ καταπιέζομαι, αλλά το ξεπερνώ και το πίνω, οπότε και δεν ακούω τι λες. Πίνοντας 8-10 ποτήρια νερό βοηθάς στη σωστή ενυδάτωση του οργανισμού, στην καλύτερη πέψη των τροφών και αφομοίωση των θρεπτικών συστατικών. Επίσης, κατάλαβε πως πρέπει να πίνεις νερό σε όλη τη διάρκεια της ημέρας και όχι μονοκοπανιά μέσα σε 2 ώρες- δεν έχει όλο αυτό νόημα. Ο οργανισμός χρειάζεται όλη την ημέρα να τον ενυδατώνεις σταθερά. Και επίσης να μην τον αφήσεις να εκφράσει το αίσθημα της δίψας. Αυτό σημαίνει ότι έχει αρχίσει ήδη να αφυδατώνεται!
- Κάνε μικρά και συχνά γεύματα
Όσο πιο συχνά γεύματα κάνεις μέσα στην ημέρα και όσο καλύτερα κατανέμεις τις θερμίδες που προσλαμβάνεις, τόσο ο μεταβολισμός λειτουργεί καλύτερα. Μικρές ποσότητες κάθε 2 με 3 ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε ο οργανισμός να κάνει καύσεις, δηλαδή να «καίει» αυτό που τρως, να «καίει» και λίγο από σένα. Όταν αφήνεις μεγάλα κενά, ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί εξοικονόμησης θερμίδων με φυσικό επακόλουθο τη μείωση του βασικού μεταβολισμού και βέβαια την πιθανή εναποθήκευση λίπους στα επόμενα γεύματα.
- Ένταξε το πρωινό στην καθημερινότητά σου
Μπορεί το πρωί να μην πεινάς ή να έχεις παρατηρήσει πως αν φας ένα καλό πρωινό μετά να πεινάς περισσότερο; Οπότε τι πιο φυσιολογικό να το παραλείψεις. Να ένα ακόμη μεγάλο λάθος. Ο λόγος που πεινάς λίγες ώρες μετά το πρωινό σου, είναι επειδή πήρε μπρος ο μεταβολισμός κι άρχισε να δουλεύει. Αν τον αφήσεις χωρίς καύσιμα, θα τεμπελιάσει. Η κατανάλωση πρωινού γεύματος μπορεί να αυξήσει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό περίπου έως και 10%. Άρα; Κατανάλωσε απαραίτητα ένα ελαφρύ πρωινό, το αργότερο μια ώρα αφού ξυπνήσεις, ώστε να ενεργοποιηθεί ο μεταβολισμός, μέσω της θερμογενετικής επίδρασης της τροφής και να ξεφύγει από την αδράνεια, που είχε υποπέσει κατά τη διάρκεια του ύπνου.
- Απέφυγε το άγχος!
Μη βαράς! Δεν ζω στον πλανήτη Ζεν και δε λέω πως είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Εν αντιθέσει, μάλλον είναι το μόνο που θα πρέπει να στύψεις το μυαλό σου και να βρεις τους δικούς σου «μηχανισμούς αποφόρτισης». Εμένα οι φίλοι μου, η γυμναστική μου (μαζί με τη δασκάλα μου) και ένα περπάτημα στο βουνό, με αποφορτίζουν. Εντάξει, παραδέχομαι, και μισό ποτήρι κρασί κάνει καλή δουλειά, αλλά για ευνόητους λόγους προσπαθώ να μην το κάνω συστηματικά. Βρες τους δικούς σου! Όσο αυτό είναι δυνατόν ή τουλάχιστον εκπαιδεύσου να μην αγχώνεσαι για ασήμαντα πράγματα. Σε καταστάσεις άγχους αυξάνεται η παραγωγή της ορμόνης κορτιζόλης, η οποία μειώνει το μεταβολισμό.
Δημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό www.bonusmallmag.gr στο τεύχος Μαίου 2018